Grafiti gibi hemen her sokakta, her duvarda karşılaştığımız stensiller 'sokak sanatı'nın hızla yükselen kolu.
Ara
sokaklardaki, eski apartman duvarlarındaki esprili figürler, mesaj
veren şekiller dikkatinizi çekmiştir. Bunlar elde hazırlanan şablonlar
ve sprey boyayla duvara uygulanıyor. Tekniğin adı stensil. Grafiti gibi
hemen her sokakta, her duvarda karşılaştığımız stensiller 'sokak
sanatı'nın hızla yükselen kolu. Sokağın sesini yansıtıyor, çoğunlukla
da siyasi görüşleri ortaya koymak için kullanılıyor.
Türkiye'deki
örnekleriyse daha esprili. Beyoğlu sokaklarındaki sinek ve Osman isimli
bıyıklı adam stensilleri çok ünlü. Hatta bir ara sinek, Osman'a konmayı
adet edindi, iki stensilci kapıştı. Sokaktan doğan bir akım olan
stensili, yapanlardan dinledik.
Stensil, 1980'lerde yükselişe
geçen 'street art' yani sokak sanatı kavramının bir kolu olarak doğdu.
Uygulanış tekniği farklı olsa da stensil grafitinin uzantısı. Ne de
olsa ikisinin de amacı, eleştirmek ve mesaj vermek.
Stensilin
dünyadaki en ünlü isimleri İngiliz Banksy ve Fransız Blek le Rat, bu
tekniği siyasi tavırlarını ortaya koymak için kullanıyor. Shepard
Fairey ve Margaret Kilgallen stensil dünyasının efsane sanatçıları.
Türkiye'de,
stensil ağırlıklı olarak İstanbul'da, önceleri Sirkeci ve Haydarpaşa
garlarında karşımıza çıktı. Şimdi Beyoğlu çevresinde duvarlar bin bir
tür figürle kaplı. Sprey boyayla yaptığı işlerle tanınan Turbo lakaplı
Tunç Dindaş ve Nalan Yırtmaç, Türkiye'de stensilin ustaları sayılıyor.
Bonan, Ari Alpert, S2K, WYN, Flypropaganda, Kop-art lakaplarıyla
bilinen stensilciler de, yeni işleriyle duvarları süslemek için sürekli
sokakta. Yepyeni mizahi figürler, karakterler, hatta karikatürleri
şablon baskıyla duvarlara uygulamaya devam ediyorlar.
Diğer
yandan sokak sanatı grafiti, ozalit, stensil gibi kollarıyla sanat
galerilerinde de kendine yer buluyor. 9. İstanbul Bienali'ne ortak
çalışmalarıyla katılan S2K, Ari Alpert, Flypropaganda, WYN ve Tunç
'Turbo' Dindaş, stensili sanat düzlemine taşıdı.
Grafiti
sanatçıları gibi stensilciler de objektiflerin önüne çıkmayı,
kimliklerini açıklamayı pek sevmiyor. İddialı işleriyle bilinmek
isteseler de, gizemli kalmak onlar için çok önemli. Tren istasyonu,
trafo gibi tehlikeli yerlerde çalışmak prestijlerini artırıyor.
Duvarları tuval gibi görüyor ve sokak sanatının tüm kollarıyla bir
bütün ve evrensel olduğuna inanıyorlar.
32 yaşındaki Ari Alpert,
yedi yıldır stensille ilgileniyor. İstanbul'da, özellikle Beyoğlu
sokaklarında, duvarların birçoğunu onun işleri süslüyor. Duvarlara,
Osman ismini verdiği bıyıklı adam figürü baskısı yapıyor. New York
doğumlu Alpert, Osman'ı yaratırken Shepard Fairey'in Kaliforniya'da
başlattığı, çıkartma ve stensillerle tüm sokaklara yaydığı Obey The
Giant isimli figürden etkilenmiş. O resme bir bıyık ekleyip, İstanbul
sokaklarına taşımış.
C.tesi Eyl. 06, 2008 2:20 pm
